Beslenme ve biyokimya, besinlerin vücutla iyi mi etkileşime girdiğini inceleyen iki yakın ilişkili alandır. Biyokimya, canlı organizmalarda gerçekleştirilen kimyasal süreçlerin incelenmesidir, beslenme ise bu süreçlerin yediğimiz yemeklerden iyi mi etkilendiğinin incelenmesidir.
Sıhhatli beslenme seçimleri yapmak isteyen hepimiz için beslenme biyokimyasına dair derin bir seka şarttır. Besinlerin vücutla iyi mi etkileşime girdiğini anlayarak, sağlığımızı ve refahımızı iyi mi optimize edeceğimizi daha iyi anlayabiliriz.
Bu makalede beslenme biyokimyasına kısa bir genel bakış sunulacak, gıda türleri, bunların iyi mi emildiği ve metabolize edilmiş olduğu ve sağlığımızı iyi mi etkilediği benzer biçimde mevzular ele alınacaktır.
Ek olarak beslenme biyokimyasını incelemenin zorluklarından kimilerini ve yeni incelemelerin besin ile sıhhat arasındaki kompleks ilişkiyi daha iyi anlamamıza iyi mi destek bulunduğunu tartışacağız.
Beslenme biyokimyası, gıda öğelerinin ve insan sağlığındaki rollerinin incelenmesine odaklanan bir biyokimya dalıdır. Gıda öğeleri, vücudun muntazam emek vermesi için lüzumlu olan maddelerdir. İki ana kategoriye ayrılırlar: makro besinler ve mikro besinler.
Makro besinler, vücudun büyük miktarlarda gerekseme duyduğu besinlerdir. Bunlar karbonhidratlar, proteinler ve yağları ihtiva eder. Mikro besinler, vücudun daha minik miktarlarda gerekseme duyduğu besinlerdir. Bunlar vitaminler, mineraller ve temel yağ asitlerini ihtiva eder.
Besinler, enerji üretimi, gelişme ve büyüme ve bağışıklık fonksiyonu dahil olmak suretiyle muhtelif bedensel işlevler için gereklidir. Ek olarak rahatsızlıkları önlemede ve tedavi etmede de rol oynarlar.
Beslenme Biyokimyası
Beslenme biyokimyası devamlı gelişen kompleks bir alandır. Besinlerin vücutla iyi mi etkileşime girdiğini ve sağlığımızı iyi mi etkilediğini daha iyi tahmin etmek için devamlı olarak yeni araştırmalar yürütülmektedir.
Beslenme biyokimyasını incelemenin zorluklarından biri, kontrollü deneyler yürütmenin zor olmasıdır. Bunun sebebi, insan bedenindeki tek bir besinin etkilerini izole etmenin olası olmamasıdır.
Bir öteki güçlük ise insan vücudunun kompleks bir sistem olmasıdır. Besinler muhtelif şekillerde birbirleriyle etkileşime girer ve bir gıda maddesindeki değişimin vücudu bir tüm olarak iyi mi etkileyeceğini anlamak zor olabilir.
Bu zorluklara karşın, beslenme biyokimyası kıymetli bir emek harcama alanıdır. Besinlerin vücutla iyi mi etkileşime girdiğini anlayarak, sağlığımızı ve refahımızı iyi mi optimize edeceğimizi daha iyi anlayabiliriz.
Besinler
Besinler, vücudun muntazam emek vermesi için lüzumlu olan maddelerdir. İki ana kategoriye ayrılırlar: makro besinler ve mikro besinler.
Makro besinler, vücudun büyük miktarlarda gerekseme duyduğu besinlerdir. Bunlar karbonhidratlar, proteinler ve yağları ihtiva eder. Mikro besinler, vücudun daha minik miktarlarda gerekseme duyduğu besinlerdir. Bunlar vitaminler, mineraller ve temel yağ asitlerini ihtiva eder.
Besinler, enerji üretimi, gelişme ve büyüme ve bağışıklık fonksiyonu dahil olmak suretiyle muhtelif bedensel işlevler için gereklidir. Ek olarak rahatsızlıkları önlemede ve tedavi etmede de rol oynarlar.
Karbonhidratlar
Karbonhidratlar vücudun ana enerji deposudur. Glikoza parçalanırlar ve ondan sonra vücuttaki hücreler tarafınca enerji için kullanılırlar.
Karbonhidratlar iki türe ayrılabilir: bayağı ve kompleks. Sıradan karbonhidratlar, hızla sindirilen ve kan dolaşımına emilen şekerlerdir. Kompleks karbonhidratlar, daha yavaş parçalanan ve devamlı enerji salınımı elde eden nişastalardır.
En iyi karbonhidrat kaynakları içinde tam tahıllar, meyveler, sebzeler ve baklagiller yer alır.
Proteinler
Proteinler dokuların büyümesi ve onarımı için gereklidir. Ek olarak enzim üretimi, hormon üretimi ve bağışıklık fonksiyonu benzer biçimde muhtelif öteki vücut fonksiyonlarında da yer alırlar.
Proteinler, proteinlerin yapı taşları olan amino asitlerden kaynaklanır. Vücut birtakım amino asitleri üretebilir, sadece hepsini üretemez. Bu temel amino asitler beslenme kanalıyla alınmalıdır.
En iyi protein kaynakları içinde et, kümes hayvanları, balık, yumurta, süt ürünleri ve fasulye yer alır.
Yağlar
Yağlar, vücudun A, D, E ve K vitaminlerini emmesi için gereklidir. Ek olarak enerji sağlar ve vücudun yalıtımına destek sağlar.
| Hususiyet | Tarif |
|---|---|
| Biyokimya | Canlı organizmalardaki kimyasal süreçlerin incelenmesi |
| Beslenme | Besin ve gıda öğelerinin vücutla iyi mi etkileşime girdiğinin incelenmesi |
| Moleküler Biyoloji | Hücrelerin ve bileşenlerinin yapısı ve işlevini inceleyen bilim dalı |
| Metabolizma | Canlı bir organizmada gerçekleştirilen bütün kimyasal reaksiyonların toplamı |
| Beslenme Bilimi | Beslenme ve sıhhat arasındaki birlikteliğin incelenmesi |
II. Beslenme Biyokimyası
Beslenme biyokimyası, besinler ile vücut arasındaki etkileşimlerin incelenmesidir. Besinlerin vücut tarafınca iyi mi emildiği, taşındığı, metabolize edilmiş olduğu ve kullanıldığına odaklanan bir biyokimya dalıdır.
Beslenme biyokimyası, sıhhatli bir diyetin iyi mi sürdürüleceğini ve rahatsızlıkların iyi mi önleneceğini tahmin etmek için önemlidir. Ek olarak, beslenme eksiklikleri ve öteki sıhhat sorunları için yeni tedaviler geliştirmek için de kullanılabilir.
Beslenme biyokimyası kompleks bir alandır, sadece bununla beraber büyüleyici bir alandır. Yeni araştırmalar yürütüldükçe devamlı olarak gelişen bir alandır.
Beslenme biyokimyasındaki temel kavramlardan bazıları şunlardır:
- Besinler vücudun muntazam emek vermesi için gerekseme duyduğu maddelerdir.
- Besinler iki gruba ayrılır: Makro besinler ve mikro besinler.
- Makrobesinler vücudun büyük oranda gerekseme duyduğu gıda öğeleridir.
- Mikronutrientler vücudun azca oranda gerekseme duyduğu gıda maddeleridir.
- Besinler hazım sistemi kanalıyla vücuda emilir.
- Besinler kan kanalıyla vücutta göç eder.
- Besinler vücutta metabolize edilerek enerji ve öteki moleküller üretilir.
- Besinler vücut tarafınca dokuların inşası ve onarımı için kullanılır.
- Sıhhatli bir vücuda haiz olmak ve rahatsızlıkları önlemek için besinler eğer olmazsa olmazdır.
III. Besinler
Besinler, vücudun muntazam emek vermesi için gerekseme duyduğu maddelerdir. İki kategoriye ayrılırlar: makro besinler ve mikro besinler. Makro besinler büyük miktarlarda gereklidir ve karbonhidratlar, proteinler ve lipitler ihtiva eder. Mikro besinler daha azca miktarlarda gereklidir ve vitaminler ve mineraller ihtiva eder.
Karbonhidratlar vücudun ana enerji deposudur. Hücreler tarafınca yakıt olarak kullanılan glikoza parçalanırlar. Proteinler dokuların inşası ve onarımı için gereklidir. Ek olarak enzimler, hormonlar ve öteki vücut kimyasalları yapmak için kullanılırlar. Lipitler enerji depolamak, vücudu izole etmek ve gıdaları taşımak için kullanılır.
Vitaminler ve mineraller muhtelif vücut fonksiyonları için gereklidir. Vitaminler vücudun yemekleri enerjiye dönüştürmesine, kemik oluşturmasına ve enfeksiyonla savaşmasına destek sağlar. Mineraller kemik oluşturma, sıvı dengesini tertip ve kan kanalıyla oksijen nakliyat açısından önemlidir.
Besinler iyi sıhhat için eğer olmazsa olmazdır. Rahatsızlıkları önlemek ve sıhhatli bir kiloyu korumak için bütün temel gıdaları içeren dengeli bir rejim gereklidir.
IV. Vitaminler
Vitaminler, vücudun kendi başına üretemediği temel besinlerdir. Enerji üretimi, metabolizma ve bağışıklık fonksiyonu dahil olmak suretiyle muhtelif vücut fonksiyonları için gereklidirler. Vitaminler iki gruba ayrılır: suda çözünen vitaminler ve yağda çözünen vitaminler.
Suda çözünen vitaminler vücutta depolanmaz ve tertipli olarak tüketilmelidir. Bunlara C vitamini, tiamin, riboflavin, niasin, B6 vitamini, folat, B12 vitamini ve pantotenik asit dahildir. Yağda çözünen vitaminler vücutta depolanır ve daha azca çoğunlukla tüketilebilir. Bunlara A vitamini, D vitamini, E vitamini ve K vitamini dahildir.
Vitamin eksiklikleri muhtelif sıhhat problemlerine yol açabilir. Örnek olarak, C vitamini eksikliği iskorbüt hastalığına, tiamin eksikliği beriberiye ve niasin eksikliği pellagra hastalığına yol açabilir.
Sıhhatli kalabilmek için vitamin açısından varlıklı bir beslenme düzenine haiz olmak önemlidir.
V. Mineraller
Mineraller, insan sağlığı için lüzumlu olan doğal olmayan elementlerdir. Kemik oluşumu, kas kasılması ve sinir iletimi benzer biçimde muhtelif vücut fonksiyonlarında rol oynarlar.
İki tür mineral vardır: makromineraller ve yapıt mineraller. Makromineraller nispeten büyük miktarlarda gereklidir, yapıt mineraller ise daha minik miktarlarda gereklidir.
Aşağıda vücuttaki başlıca mineraller ve işlevleri listelenmiştir:
- Kalsiyum: Kemik oluşumu, kas kasılması, sinir iletimi
- Fosfor: Kemik oluşumu, enerji metabolizması
- Magnezyum: Kemik oluşumu, kas kasılması, sinir iletimi
- Potasyum: Sıvı dengesi, sinir iletimi, kas kasılması
- Sodyum: Sıvı dengesi, kan basıncının düzenlenmesi
- Klorür: Sıvı dengesi, asit-baz dengesi
Aşağıda yapıt minerallerin sıralaması ve vücuttaki işlevleri yer almıştır:
- Demir: Kırmızı kan hücresi oluşumu, oksijen taşınması
- Çinko: Bağışıklık fonksiyonu, yara iyileşmesi
- İyot: Tiroid hormonu üretimi
- Selenyum: Antioksidan koruma
- Bakır: Kırmızı kan hücresi oluşumu, demir emilimi
- Manganez: Kemik oluşumu, enzim aktivasyonu
- Florür: Diş minesinin oluşumu
Mineral eksiklikleri kemik kaybı, kas zayıflığı ve cılız bağışıklık fonksiyonu benzer biçimde muhtelif sıhhat problemlerine yol açabilir. Mineral toksisiteleri de meydana gelebilir, sadece bunlar eksikliklerden daha azca yaygındır.
Vücudunuzun gerekseme duyduğu temel mineralleri yeterince aldığınızdan güvenilir olmanın en iyi yolu, muhtelif meyve, sebze ve tam tahılları içeren sıhhatli bir beslenme düzenine haiz olmaktır.
VI. Karbonhidratlar
Karbonhidratlar vücudun ana enerji deposudur. Hücreler tarafınca enerji için kullanılan glikoza parçalanırlar. Karbonhidratlar ek olarak karaciğerde ve kaslarda ondan sonra kullanılmak suretiyle depolanan glikojenin oluşumu için de önemlidir.
İki ana karbonhidrat türü vardır: bayağı ve kompleks. Sıradan karbonhidratlar hızla parçalanır ve süratli bir enerji patlaması sağlar. Kompleks karbonhidratlar daha yavaş parçalanır ve daha uzun soluklu bir enerji deposu sağlar.
Sıradan karbonhidratlara birtakım örnekler şunlardır:
Kompleks karbonhidratlara birtakım örnekler şunlardır:
- Tahıllar
- Sebze
- Baklagiller
Sıhhatli bir beslenme için hem bayağı aynı zamanda karmaşık karbonhidratların dengeli bir halde tüketilmesi önemlidir.
VII. Proteinler
Proteinler, vücuda proteinlerin yapı taşları olan amino asitleri elde eden temel besinlerdir. Proteinler, vücutta fazlaca muhtelif işlevlerde yer alır, bunlar şunlardır:
* Dokuların oluşturulması ve onarılması
* Oksijen ve gıda maddelerinin taşınması
* Enzimler
* Hormonlar
* Bağışıklık fonksiyonu
Tavsiye edilen günlük protein alımı vücut ağırlığının kilogramı başına 0,8 gramdır. Sadece sporcular, gebe bayanlar ve bir hastalıktan kurtulan kişiler benzer biçimde birtakım kişilerin daha çok proteine ihtiyacı olabilir.
İki tür protein vardır: tam proteinler ve tamamlanmamış proteinler. Tam proteinler, vücudun kendi başına üretemediği bütün temel amino asitleri ihtiva eder. Noksan proteinler, bir yahut daha çok temel amino asitten yoksundur.
Et, balık, kümes hayvanları, yumurta ve süt ürünleri benzer biçimde hayvansal mamüller, tam proteinlerin iyi kaynaklarıdır. Fasulye, mercimek, kuruyemiş ve tohum benzer biçimde nebat bazlı besinler, tamamlanmamış proteinlerin iyi kaynaklarıdır. Sadece, tam proteinler kurmak için nebat bazlı gıdaları birleştirmek mümkündür. Örnek olarak, pirinç ve fasulyeden oluşan bir öğün, bütün temel amino asitleri sağlar.
Protein sıhhatli bir diyetin mühim bir parçasıdır. Kafi protein tüketmek sıhhatli bir kiloyu korumaya, dokuları yapmaya ve onarmaya ve kuvvetli bir bağışıklık sistemini desteklemeye destek olabilir.
Lipitler
Lipitler, suda çözünmeyen sadece naturel çözücülerde çözünen bir naturel sentetik sınıfıdır. Karbon, hidrojen ve oksijenden oluşurlar ve doymuş yahut doymamış olabilirler. Doymuş lipitlerin bütün karbon atomları hidrojen atomlarına bağlanmıştır, doymamış lipitlerin ise karbon atomları içinde bir yahut daha çok çift bağ vardır.
Lipitler insan vücudu için eğer olmazsa olmazdır. Enerji sağlarlar, hücre zarlarının inşasına destek olurlar ve yağda çözünen vitaminleri taşırlar. Ek olarak kan basıncını ve kolesterol seviyelerini tanzim etmek benzer biçimde bir takım başka vücut fonksiyonunda da rol oynarlar.
İki ana lipit türü vardır: trigliseritler ve fosfolipitler. Trigliseritler en yaygın lipit türüdür ve bir gliserol molekülüne bağlı üç yağ asidinden oluşurlar. Fosfolipitler de bir gliserol molekülünden oluşurlar sadece bir fosfat grubu ve azot içeren bir sentetik de ihtiva ederler.
Lipitler et, süt ürünleri, kuruyemişler, tohumlar ve yağlar dahil olmak suretiyle muhtelif yiyeceklerde bulunur. Bir yiyecekteki yağ miktarı çoğu zaman yiyeceğin toplam ağırlığının yüzdesi olarak anlatılır.
Rejimde fazlaca fazla yağ kg alımına ve kalp hastalığı ve nüzul benzer biçimde öteki sıhhat problemlerine yol açabilir. Sadece birtakım yağlar iyi sıhhat için önemlidir ve rejiminize muhtelif sıhhatli yağlar eklemek önemlidir.
Sıhhatli yağlar içinde tekli doymamış yağlar ve çoklu doymamış yağlar bulunur. Tekli doymamış yağlar zeytinyağı, kanola hasım ve avokadoda bulunur. Çoklu doymamış yağlar balık, kuruyemiş ve tohumlarda bulunur.
Rejiminizdeki doymuş yağ ve trans yağ miktarını sınırlamak da önemlidir. Doymuş yağ, et, süt ürünleri ve yumurta benzer biçimde hayvansal ürünlerde bulunur. Trans yağ, kızarmış yiyecekler ve fırınlanmış mamüller benzer biçimde birtakım işlenmiş gıdalarda bulunur.
Lipidler ve insan bedenindeki rolleri ile alakalı daha çok informasyon edinmek için lütfen uzman bir sıhhat uzmanına danışın.
IX. Hazım
Hazım, gıdanın vücut tarafınca emilebilen daha minik moleküllere parçalanması sürecidir. Hazım sistemi, gıdayı parçalamak, gıdaları emmek ve atıkları ortadan kaldırmak için beraber çalışan kompleks bir organ ağıdır.
Hazım dönemi, yiyeceklerin çiğnendiği ve tükürük ile karıştırıldığı ağızda adım atar. Tükürük, karbonhidratları parçalamaya süregelen enzimler ihtiva eder. Çiğnenen yemek ondan sonra yutulur ve ağzı mideye bağlayan uzun bir tüp olan yiyecek borusuna girer.
Mide, yemekleri daha çok parçalayan gastrik sıvıları salgılayan kaslı bir organdır. Mide ek olarak yemekleri çalkalar ve karıştırır, böylece sıvı bir forma parçalanmasına destek sağlar. Yiyecekler mideden ince bağırsağa geçer ve burada sindirimin ve besinlerin emiliminin bir çok gerçekleşir.
İnce bağırsak, ortalama 20 fit boyunda, uzun, kıvrımlı bir tüptür. İnce bağırsağın duvarları, bağırsağın yüzey alanını artıran ve gıdaları emmeye destek olan minik parmak benzeri çıkıntılar olan villuslarla kaplıdır. İnce bağırsak ek olarak proteinleri, yağları ve karbonhidratları parçalayan enzimler ihtiva eder.
Besinler ince bağırsaktan emildikten sonrasında, kalan atık mamüller kalınca bağırsağa geçer. Kalınca bağırsak ortalama 5 fit uzunluğundadır ve atık ürünlerden su ve elektrolitleri emmekle mesuldür. Atık mamüller ondan sonra dışkı benzer biçimde vücuttan atılır.
Hazım sistemi insan vücudunun dirimsel bir parçasıdır. Yemeklerden gıdaları almamızı ve bu tarz şeyleri bedenimize yakıt sağlamak ve sağlığımızı korumak için kullanmamızı sağlar.
Sual 1: Beslenme ile biyokimya arasındaki ayrım nelerdir?
Yanıt 1: Beslenme, besin ve gıda maddelerinin vücutla iyi mi etkileşime girdiğini inceleyen bir bilim dalıdır; biyokimya ise canlı organizmalarda gerçekleştirilen kimyasal süreçleri inceleyen bir bilim dalıdır.
Sual 2: Besinlerin değişik türleri nedir?
Yanıt 2: Altı ana gıda türü vardır: karbonhidratlar, proteinler, lipitler, vitaminler, mineraller ve su.
Sual 3: Besinler sağlığı iyi mi etkisinde bırakır?
Yanıt 3: Besinler vücudun muntazam emek vermesi için gereklidir. Enerji sağlar, dokuları oluşturur ve vücut süreçlerini düzenler.
0 Yorum